Çaycuma'nın Zeugması
İlçemize bağlı Kadıoğlu Köyü'nde ikamet edene Nizamettin Oral tarafından 24 Ocak 2008'de bahçesine sera kurarken Geç Roma-Erken Bizans dönemine ait olduğu tahmin edilen Zeugma benzeri taban döşeme mozaikleri bulunması sonucu bu alan, Kültür Bakanlığıtarafından koruma altına alınmıştır.
Müze Müdürlüğü arkeologlarından Handan Özalpay başkanlığında başlatılan kazı çalışmaları yeni boyut kazanmış taban döşeme mozaiğin ardından çevresindeki çalışmalarda bir villa olduğu tahmin edilen bir yerleşim kalıntısına rastlanmıştır. Arkeolog ÖZALPAY, yerleşim kalıntısının M.S. 250–260 dönemine ait olduğunu, bir adet Gümüş sikke bulduklarını, ayrıca bahçenin yakınında küçük bir taban döşeme mozaiğine daha rastladıklarını kaydetmiştir.
2 yıldır Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Özel İdare tarafından yürütülen kazı ile gün yü züne çıkarılmaya çalışılan mozaiklerin Roma dö nemine ait olduğu belirtiliyor. Zeugma'da ortaya çıkarılan mozaiklere benzetilen Kadıoğlu Mozaikleri ve etrafındaki tarihi kalıntılarla Çaycuma tarihi konusunda da önemli bulgular elde edildi. Son ola rak ortaya çıkarılan ve bir villaya ait taban mozai ği olduğu belirtilen bulguda oldukça ilginç ve net desenler görenleri hayran bırakıyor. Kazı çalışmaları ile Kültür ve Turizm Müdürlüğü yetkilileri tarafından alınan bilgilere göre:
24.01.2008 yılında mülkiyet sahibi tarafından sera yapmak için açılan alanda ortaya çıkan mozaiğin görülmesi ile, alan tescile önerilmiş ve kurtarma kazısı yapılması ge rektiği Kültür Bakanlığına bildirilmiştir. Kültür Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Ge nel Müdürlüğü'nün 04.03.2008 tarih ve 39345 sayılı kazı izni ile mozaiğin ortaya çıktığı alan da Ereğli Müze Müdürlüğünce kazı çalışmalarına 27.05.2008 tarihinde başlanmıştır. Kazı çalışmaları sırasında alanın temizlenme si ile ortaya çıkan çok renkli tesseralardan oluşan zemin mozaiği, dıştan içe doğru geometrik motiflerden oluşan geniş bantlarla ortadaki panoyu çevrelemektedir.
Bulunan odanın kuzey tarafında yer alan 1×5 metre ebatlarıdaki dikdörtgen çerçeve içerisinde Tanrı Erosların Eşleri Psykhe'lerle birlikte denizde balık avı sahnesi bulunmaktadır. Kazı çalışmalarında bulunan, LYKURGOS ve AMBROSİA Mozaiği:bir üzüm bağı içinde betimlenmiş kompozisyonun so lunda bir erkek figür sağma ise bir kadın figürü bu lunmaktadır. Erkek bir balta tutan sol elini havaya kaldırmış kadının üstüne yürümektedir. Bu bir üzüm bağında bir erkeğin kadına saldırma sahnesidir. Tanrı Dionysus'a hakaret etmiş Trakya Kralı Lykurgos'un Ambrosia'ya saldırısını betimlemektedir.31.07.2009 tarihinde Kültür Bakanlığı’nın izinleri doğrultusunda çalışmalara devam edilmiş ve figürlü taban mozaiğinin yanında, geometrik motiflerden oluşan ve figürlü mozaik tabanda kullanılan tessera-lardan daha büyük tesseralar kullanılarak oluşturul muş ikinci bir oda daha ortaya çıkartılmıştır. 2008 ve 2009 yılları içinde iki odası ortaya çıka rılan M.S. 3'üncü yüzyıla ait (Roma dönemi) villa yerleşimi mimari tarzı mozaiklerin yayılım alanını görebil mek amacıyla 2010 yılı sezonunda da Kdz. Ereğli Müze Müdürlüğü başkanlı ğında, Arkeolog Ünver GÖÇEN'in sorumluluğun da kazı çalışmalarına 12 işçi ile devam edilmiştir.Bu çalışmalar ile III. bir oda ve su yolu ile ay rılmış II. villaya ait olduğunu düşünülen yeni mozaikli oda daha ortaya çıkartılmıştır. Kabul ya da toplantı salonu olduğu tespit edilen oval mimari tarzı odanın zemin mozaiği, dıştan içe doğru geniş bantlarla, yaprak ve dalga motifleri ile ortadaki panoları çevrelenmektedir. Kare çerçeveler içinde yapılmış sarmallar için de 20 adet av sahneleri, hayvan mücadeleleri yer almaktadır. Yine zemin mozaiğinde köşelerde sakallı dört erkek masklarının başlarından çıkan Eros, arslanlar ve domuzlar tarafından taşınan sarmallar ve bitkisel motifler yer almaktadır.
Kadıoğlu Köyü Zonguldak sı nırlan içerisinde ve Zonguldak'ın 45 km güney doğusunda Çaycuma İlçesi’nde yer almaktadır. Çalışmalar bitildiğinde LYKURGOS ve AMBROSİA Mozaiği Çaycuma’da ziyaret edilebilecek yerler arasına girecektir.
